Tìm hiểu chi tiết về luật chơi bóng rổ mới nhất 2024

Bóng rổ là môn thể thao đầy sức hấp dẫn với nhịp độ nhanh, kỹ thuật cao và tinh thần đồng đội mạnh mẽ. Tuy nhiên, để nắm vững và phát huy hết khả năng khi thi đấu, người chơi cần hiểu rõ luật chơi - nền tảng quan trọng giúp đảm bảo tính công bằng và phát triển chiến thuật trong mỗi trận đấu. Năm 2024, một số điều chỉnh mới trong luật chơi bóng rổ đã được cập nhật, mang lại những thay đổi đáng chú ý nhằm nâng cao trải nghiệm thi đấu. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về những quy định mới nhất, từ cách tính điểm, phạm lỗi đến những thay đổi trong thời gian thi đấu, để bạn có thể tự tin và sẵn sàng bước vào sân với những kiến thức đầy đủ.

Tìm hiểu các luật trong bóng rổ​    

Quy tắc khi chơi bóng rổ

Bóng rổ là một môn thể thao chú trọng tinh thần đồng đội, nơi hai đội với mỗi đội gồm năm cầu thủ, cố gắng ghi điểm bằng cách ném bóng vào rổ được treo ở độ cao 10 feet so với mặt sân. Trận đấu diễn ra trên một sân hình chữ nhật với một vòng tròn ở giữa.

Sân được chia làm hai nửa. Đội tấn công sẽ đưa bóng vào khu vực giữa sân để tổ chức lối chơi. Sau khi bóng đã được đưa qua vạch giữa sân, đội tấn công không được phép đưa bóng trở lại phần sân sau của mình. Bóng được di chuyển khắp sân bằng cách chuyền hoặc dẫn bóng, trong khi đội phòng thủ luôn tìm cách cướp bóng từ đối phương.

Khi một đội thành công ném bóng vào rổ, họ sẽ ghi được 2 điểm và sau đó bóng sẽ thuộc về đối phương. Nếu cú ném được thực hiện từ ngoài vạch 3 điểm, đội sẽ ghi được 3 điểm. Mỗi cú ném phạt thành công được tính 1 điểm. Ném phạt được trao cho một đội dựa trên các lỗi phạm luật từ đối phương.

Nếu phạm lỗi với người đang dẫn bóng, đội bị phạm lỗi sẽ được hưởng hai hoặc ba cú ném phạt, tùy vào vị trí hoặc tình huống phạm lỗi. Các lỗi khác sẽ không dẫn đến ném phạt ngay, mà chỉ được tính khi tổng số lỗi của đội phạm vượt qua giới hạn cho phép. Khi điều đó xảy ra, vận động viên bị phạm lỗi sẽ được ném phạt. Nếu ném trúng, cầu thủ sẽ có thêm một lần ném nữa, nếu không trúng, trận đấu tiếp tục.

Thời gian thi đấu được chia thành 4 hiệp, mỗi hiệp kéo dài 10 hoặc 12 phút. Ở các giải đấu đại học, mỗi hiệp thường kéo dài 20 phút, còn ở cấp trung học, mỗi hiệp chỉ kéo dài khoảng 8 phút. Thời gian nghỉ giữa hiệp là 15 phút cho các giải FIBA, NBA hay NCAA, và 10 phút cho các trận đấu trung học. Nếu có hiệp phụ, thời gian sẽ là 5 phút ở các giải đấu chuyên nghiệp và 4 phút ở cấp trung học. Hai đội sẽ đổi sân sau mỗi hiệp, thời gian thi đấu thực tế được tính khi trận đấu diễn ra, trong khi thời gian dừng lại khi có gián đoạn. Vì vậy, các trận đấu thường kéo dài hơn so với dự kiến.

Luật thi đấu bóng rổ về thời gian

Một trận bóng rổ được chia thành 4 hiệp, mỗi hiệp kéo dài 10 phút.

Thời gian nghỉ giữa các hiệp 1 và 2, giữa các hiệp 3 và 4, cũng như trước mỗi hiệp phụ là 2 phút. Riêng khoảng thời gian nghỉ giữa hiệp 2 và hiệp 3 kéo dài 15 phút.

Nếu sau khi kết thúc 4 hiệp thi đấu mà hai đội vẫn hòa điểm, trận đấu sẽ bước vào hiệp phụ. Mỗi hiệp phụ kéo dài 5 phút.

Trong hiệp phụ, hai đội sẽ giữ nguyên vị trí sân như trong hiệp 3 và hiệp 4.

Nhờ vào quy định thời gian rõ ràng như vậy, luật bóng rổ đảm bảo rằng mọi trận đấu sẽ có kết quả phân định thắng-thua, và không có kết quả hòa.

Thể thức thi đấu theo luật bóng rổ

Theo luật bóng rổ, đội chủ nhà có quyền chọn rổ và vị trí ghế ngồi. Quyết định này phải được thông báo cho trọng tài ít nhất 20 phút trước khi trận đấu bắt đầu.

Trước hiệp 1 và hiệp 3, hai đội được quyền khởi động ở nửa sân của đối phương. Khi bắt đầu hiệp 3, các đội sẽ đổi sân thi đấu để tiếp tục trận đấu.

Trong các trận đấu chuyên nghiệp, mỗi đội bắt buộc phải có đủ 5 cầu thủ trên sân để trận đấu có thể bắt đầu.

Trận đấu chính thức được bắt đầu khi cầu thủ nhảy tranh bóng tại vòng tròn giữa sân và bóng được chạm hợp lệ bởi một trong các cầu thủ tham gia tranh bóng.

Luật thi đấu bóng rổ về trạng thái bóng trong sân

Tương tự như nhiều môn thể thao đồng đội khác, luật bóng rổ cũng quy định hai trạng thái của bóng trong trận đấu: bóng sống và bóng chết.

– Bóng được xem là bóng sống trong các trường hợp sau:

Khi bóng được chạm hợp lệ bởi một trong các cầu thủ tham gia nhảy tranh bóng. Khi trọng tài trao bóng cho cầu thủ thực hiện ném phạt tại vị trí quy định. Khi trọng tài trao bóng cho cầu thủ thực hiện phát bóng biên.

– Bóng trở thành bóng chết trong các trường hợp:

Bóng vào rổ sau khi ném hoặc ném phạt thành công. Trọng tài thổi còi khi bóng đang di chuyển trên sân.

– Trong một số trường hợp ném phạt mà điểm chưa được công nhận:

Nếu còn những lần ném phạt tiếp theo. Có thêm một quyết định xử phạt khác từ trọng tài.

– Tuy nhiên, bóng không bị coi là bóng chết và điểm vẫn được tính nếu:

Bóng đang trong quá trình bay sau cú ném rổ khi trọng tài thổi còi hoặc đồng hồ thi đấu hoặc đồng hồ 24 giây phát ra tín hiệu. Bóng đang bay trong lần ném phạt và trọng tài thổi còi vì một vi phạm khác không liên quan đến người ném phạt. Đối thủ phạm lỗi trong khi cầu thủ đang hoàn thành cú ném rổ bằng một động tác tiếp tục trước khi lỗi xảy ra.

Luật về bóng ra biên và phát bóng biên

Luật bóng rổ quy định bóng ra biên trong các trường hợp: cầu thủ cầm bóng ra ngoài vạch biên hoặc khi bóng chạm bảng, vành rổ, hoặc chạm vào một người đã ở ngoài vạch biên.

Luật phát bóng biên được quy định như sau:

Đội bóng sẽ phát bóng từ vị trí bóng ra ngoài biên. Cầu thủ phát bóng không được dẫm vào vạch biên. Bóng không được ném trực tiếp vào rổ từ tình huống phát biên. Thời gian thực hiện phát bóng biên không quá 5 giây.

Luật ném phạt trong bóng rổ

Trong quá trình thi đấu, nếu một cầu thủ phạm lỗi với đối phương, đội phạm lỗi sẽ bị phạt ném và cầu thủ bị phạm lỗi sẽ thực hiện cú ném phạt theo quy định sau:

• Cầu thủ thực hiện ném phạt phải đứng sau vạch ném phạt, ở vị trí trung tâm của vòng tròn ném phạt.
• Khi thực hiện ném, bóng phải bay từ trên cao và không được chạm sàn trước khi vào rổ.
• Sau khi trọng tài trao bóng, cầu thủ ném phạt phải ném trong vòng 5 giây.

Luật thay người trong bóng rổ

Trong quá trình thi đấu, các đội có thể thay người tự do, nhưng phải được sự đồng ý của trọng tài và chỉ khi bóng chết và đồng hồ thi đấu dừng. Đội không được phép thay người khi đối thủ đang thực hiện quyền phát bóng biên.

Luật can thiệp vào bóng

Theo luật bóng rổ, khi bóng đang bay về phía rổ nhưng chưa chạm vành hoặc bảng, các cầu thủ phòng ngự có thể chạm hoặc cản phá bóng từ tay đối phương. Tuy nhiên, khi bóng đã ở trong rổ, cầu thủ phòng ngự không được phép can thiệp vào bóng hoặc chạm vào rổ.

Luật 3 giây trong bóng rổ

Khi một đội đang kiểm soát bóng sống và đồng hồ thi đấu đang chạy, không một cầu thủ nào của đội đó được phép đứng trong khu vực giới hạn của đội đối phương quá 3 giây liên tục. Nếu vi phạm, sẽ bị xử lý theo luật 3 giây.

Xử lý của trọng tài: Đối phương sẽ được phát bóng biên ở vị trí gần nơi vi phạm, trừ trường hợp ngay sau bảng rổ.

Những trường hợp không vi phạm luật 3 giây:

• Khi bóng chết
• Khi bóng bật trở lại từ bảng rổ
• Bóng ở trên không sau khi ném rổ
• Khi cầu thủ ở trong khu vực giới hạn dưới 3 giây và chuẩn bị dẫn bóng hoặc ném rổ.

Luật 5 giây trong bóng rổ

Nếu một cầu thủ cầm bóng quá 5 giây mà bị kèm sát bởi đối phương ở khoảng cách một cánh tay (1m) mà không thực hiện chuyền bóng, dẫn bóng, hoặc ném rổ, cầu thủ đó sẽ vi phạm luật 5 giây.

Xử lý của trọng tài: Đối phương sẽ được phát bóng biên tại vị trí gần nơi xảy ra vi phạm, không phải ngay sau bảng rổ.

Luật 8 giây trong bóng rổ

Khi một cầu thủ giành quyền kiểm soát bóng sống ở phần sân nhà, họ phải chuyển bóng sang phần sân đối phương trong vòng 8 giây. Nếu không, sẽ bị vi phạm luật 8 giây.

Xử lý của trọng tài: Đối phương sẽ được phát bóng biên tại vị trí gần nơi vi phạm, không phải ngay sau bảng rổ.

Luật 24 giây trong bóng rổ

Mỗi khi một đội kiểm soát bóng sống trên sân, đội đó phải thực hiện cú ném rổ trong vòng 24 giây. Nếu quá thời gian quy định mà không ném rổ, đội đó sẽ vi phạm luật 24 giây.

Xử lý của trọng tài: Đối phương sẽ được phát bóng biên tại vị trí gần nơi vi phạm.

Luật bóng rổ 3 x 3​

Thể thức thi đấu bóng rổ 3x3 là một hình thức mới của bóng rổ, vừa được giới thiệu tại Việt Nam nhằm mang lại sân chơi công bằng và hiện đại. Liên đoàn bóng rổ Việt Nam đã đưa ra các quy định cụ thể về luật thi đấu bóng rổ 3x3.

Giới thiệu về bóng rổ 3x3

Bóng rổ 3x3 là hình thức thi đấu trên sân chỉ có 1 rổ, mỗi đội gồm 3 người thi đấu trong thời gian quy định. Hình thức này còn được gọi là bóng rổ nửa sân. Mỗi đội chỉ cần 3 thành viên để tham gia vào trận đấu đầy kịch tính và sôi động. Bóng rổ 3x3 không đòi hỏi phải có nhà thi đấu lớn, chỉ cần một không gian đủ rộng để đặt cột rổ là có thể tổ chức trận đấu.

Luật thi đấu bóng rổ 3x3, hay còn gọi là luật bóng rổ nửa sân, được Liên đoàn Bóng rổ Quốc tế (FIBA) quy định để đảm bảo tính công bằng và chuẩn mực cho môn thể thao này. Luật này áp dụng cho các trận đấu và giải đấu 3x3 trên toàn thế giới. Dưới đây là những quy định chi tiết.

Sân và bóng thi đấu

Trận đấu bóng rổ 3x3 được tổ chức trên sân có 1 rổ. Diện tích sân thi đấu tiêu chuẩn là 15 x 11 mét (dài x rộng), bao gồm các đường ném phạt (5,80 mét), đường 2 điểm (6,75 mét), và khu vực “nửa vòng tròn không phạm lỗi tấn công” dưới rổ. Một nửa sân của bóng rổ 5x5 tiêu chuẩn cũng có thể được sử dụng cho thi đấu 3x3.

Quả bóng rổ tiêu chuẩn dành cho thi đấu 3x3 sẽ được dùng cho mọi lứa tuổi và phân khúc thi đấu.

Số lượng cầu thủ

Theo luật FIBA, mỗi đội bóng 3x3 sẽ có tối đa 4 vận động viên, trong đó 3 người thi đấu trên sân và 1 người dự bị. Huấn luyện viên không được phép có mặt trên sân để chỉ đạo bất kỳ vị trí nào trong trận đấu.

Trọng tài điều hành trận đấu

Trận đấu được điều hành bởi một tổ trọng tài, bao gồm 2 trọng tài chính và 3 nhân viên bàn làm nhiệm vụ quản lý thời gian và ghi biên bản thi đấu.

Bắt đầu trận đấu

Trước khi trận đấu bắt đầu, cả hai đội sẽ tiến hành khởi động đồng thời. Quyền kiểm soát bóng ban đầu sẽ được xác định bằng cách tung đồng xu. Đội thắng khi tung đồng xu có quyền lựa chọn giữ bóng khi trận đấu bắt đầu hoặc khi bước vào hiệp phụ nếu có. Trận đấu chỉ được khởi tranh khi mỗi đội có đủ 3 cầu thủ trên sân. Lưu ý rằng điều này không bắt buộc đối với các giải đấu cấp cơ sở.

Cách tính điểm

• Các cú ném rổ thành công trong khu vực vòng cung (khu vực 1 điểm) được tính 1 điểm.
• Cú ném thành công ngoài khu vực vòng cung (khu vực 2 điểm) được tính 2 điểm.
• Cú ném phạt thành công được tính 1 điểm. Đội nào đạt 21 điểm trước trong thời gian thi đấu chính thức sẽ được xem là đội chiến thắng.

Thời gian thi đấu và quy định thắng cuộc

Mỗi trận đấu kéo dài 10 phút. Đồng hồ sẽ dừng khi bóng chết và trong tình huống ném phạt. Khi đội tấn công và đội phòng thủ thực hiện xong pha giao bóng, đồng hồ sẽ tiếp tục chạy khi đội tấn công nhận được bóng.

Tuy nhiên, nếu đội nào ghi được 21 điểm hoặc hơn trước khi hết thời gian thi đấu chính thức, đội đó sẽ chiến thắng. Quy định này chỉ áp dụng cho thời gian chính thức, không áp dụng cho hiệp phụ.

Nếu sau thời gian thi đấu chính thức mà hai đội hòa, trận đấu sẽ bước vào hiệp phụ. Thời gian nghỉ trước hiệp phụ là 1 phút. Đội nào ghi được 2 điểm trước trong hiệp phụ sẽ giành chiến thắng.
Nếu đến giờ thi đấu mà đội không có đủ 3 cầu thủ sẵn sàng thi đấu, đội đó sẽ bị xử thua. Kết quả của trận đấu sẽ được ghi là W-0 hoặc 0-W (W là đội thắng). Trong trường hợp đội rời sân trước khi trận đấu kết thúc, hoặc tất cả các cầu thủ bị chấn thương hoặc truất quyền thi đấu, đội đó sẽ bị xử thua vì thiếu người. Đội thắng sẽ có quyền lựa chọn giữ nguyên số điểm hoặc nhận điểm do đối thủ bị xử thua, nhưng đội thua sẽ luôn có 0 điểm.

Nếu một đội bị xử thua vì thiếu người hoặc bị truất quyền thi đấu mà không có lý do chính đáng, đội đó sẽ bị loại khỏi giải đấu.

Lưu ý:

Trong trường hợp không có đồng hồ thi đấu, ban tổ chức sẽ quyết định thời gian thi đấu và/hoặc số điểm cần đạt để giành chiến thắng. FIBA khuyến nghị giới hạn thời gian và số điểm ghi được như sau: 10 phút/10 điểm, 15 phút/15 điểm, hoặc 20 phút/21 điểm. Điều này không bắt buộc đối với các giải đấu cấp cơ sở.

Lỗi và Ném phạt

Một đội sẽ bị phạt ném phạt sau khi phạm hơn 6 lỗi đội. Vận động viên không bị đuổi khỏi sân vì số lỗi cá nhân, miễn là tuân thủ các quy định tại điều 16.
Nếu một tình huống ném rổ không thành công xảy ra:

• Nếu lỗi xảy ra khi vận động viên đang thực hiện cú ném trong khu vực vòng cung, đội đối phương sẽ được ném phạt 1 quả.
• Nếu lỗi xảy ra khi vận động viên đang thực hiện cú ném ngoài khu vực vòng cung, đội đối phương sẽ được ném phạt 2 quả.

Trong trường hợp ném rổ thành công, điểm số sẽ được tính, và đội phạm lỗi sẽ phải chịu thêm 1 quả ném phạt.

Lỗi phản tinh thần thể thao và lỗi truất quyền thi đấu sẽ được tính gấp đôi vào tổng số lỗi của đội. Lỗi phản tinh thần thể thao đầu tiên của một vận động viên sẽ bị phạt 2 quả ném phạt nhưng không bị mất quyền kiểm soát bóng. Trong trường hợp lỗi truất quyền thi đấu (bao gồm lỗi phản tinh thần thể thao thứ hai của vận động viên đó), đội đối phương sẽ được hưởng 2 quả ném phạt và quyền kiểm soát bóng.
Từ lỗi thứ 7 đến thứ 9, đội đối phương sẽ được hưởng 2 quả ném phạt. Khi đội phạm lỗi lần thứ 10 trở đi, đối phương sẽ được hưởng 2 quả ném phạt và quyền kiểm soát bóng. Quy định này áp dụng cho cả lỗi phản tinh thần thể thao và lỗi khi vận động viên thực hiện động tác ném rổ, không theo các điều khoản 7.2, 7.3 và 7.4.

Mỗi lỗi kỹ thuật sẽ bị xử phạt bằng 1 quả ném phạt. Sau khi ném phạt, trận đấu tiếp tục như sau:

• Nếu lỗi kỹ thuật thuộc về đội phòng thủ, đồng hồ thi đấu sẽ điều chỉnh còn 12 giây cho đội đối phương.
• Nếu lỗi thuộc về đội tấn công, đồng hồ thi đấu sẽ tiếp tục chạy từ thời điểm bị dừng lại trước đó cho đội tấn công.

Lưu ý: Không có ném phạt cho các lỗi của đội tấn công.

Cách chơi bóng rổ 3x3

Các cầu thủ phải sử dụng tay khi chơi bóng, không được phép dùng chân hoặc các bộ phận khác của cơ thể.

Sau khi bóng được đưa vào rổ hoặc sau quả ném phạt cuối cùng (ngoại trừ trường hợp đội vẫn kiểm soát bóng):

• Đội không ghi điểm sẽ bắt đầu lại trận đấu bằng cách dẫn bóng hoặc chuyền bóng trực tiếp từ khu vực dưới rổ (không phải sau đường biên cuối sân) đến một vị trí bên ngoài khu vực vòng cung 2 điểm. Trong tình huống này, đội phòng thủ không được can thiệp trong khu vực nửa vòng tròn không va chạm dưới rổ.

Sau khi bóng không vào rổ từ cú ném hoặc quả ném phạt cuối cùng:

• Nếu đội tấn công giữ được bóng, họ có thể tiếp tục tấn công mà không cần phải đưa bóng ra ngoài vòng cung.
• Nếu đội phòng thủ giành được bóng, họ phải đưa bóng ra ngoài vòng cung (bằng cách dẫn bóng hoặc chuyền bóng).
• Nếu đội phòng thủ cướp được bóng, họ phải đưa bóng ra ngoài khu vực vòng cung bằng cách dẫn bóng hoặc chuyền bóng.

Trong các tình huống bóng chết mà quyền kiểm soát bóng được trao cho một đội, trận đấu sẽ tiếp tục bằng cách giao bóng giữa đội tấn công và đội phòng thủ ở vị trí cố định bên ngoài vòng cung.
Một vận động viên được coi là đứng ngoài khu vực vòng cung khi cả hai chân đều nằm ngoài đường vòng cung và không chạm vào vạch.

Câu giờ thi đấu

Hành vi câu giờ hoặc cố ý chơi bóng không tích cực (không cố gắng ghi điểm) sẽ bị coi là vi phạm luật thi đấu.
Nếu sân được trang bị đồng hồ tính thời gian cho mỗi đợt tấn công (shot clock), đội tấn công phải hoàn thành cú ném rổ trong vòng 12 giây. Đồng hồ 12 giây sẽ bắt đầu chạy khi vận động viên của đội tấn công kiểm soát bóng (sau khi bóng được giao giữa đội phòng thủ và đội tấn công hoặc dưới bảng rổ sau tình huống bóng sống).
Nếu vận động viên tấn công đưa bóng ra ngoài vòng cung rồi dẫn bóng vào lại, đồng thời quay lưng về phía rổ từ 5 giây trở lên, đó sẽ được coi là phạm luật.

Lưu ý: Nếu sân không có đồng hồ 12 giây, nhưng một đội thi đấu không tích cực và không cố gắng ném rổ, trọng tài sẽ cảnh cáo đội đó và bắt đầu đếm ngược 5 giây cuối cùng.

Quy định về thay người

Các đội có thể thay người khi bóng chết và trước các tình huống ném phạt hoặc khi đội phòng thủ chuẩn bị giao bóng cho đội tấn công. Vận động viên dự bị chỉ có thể vào sân sau khi đồng đội của mình đã hoàn toàn ra khỏi sân và có sự chạm tay giữa hai người.
Việc thay người phải được thực hiện tại khu vực sau đường biên ngang đối diện với bảng rổ, và không cần phải thông báo cho trọng tài hoặc bàn thư ký.

Tìm hiểu về luật chạy bước trong bóng rổ

Trong bóng rổ, một cầu thủ được coi là phạm lỗi chạy bước khi thực hiện các hành động sau đây:

• Di chuyển vượt quá 3 bước mà không thực hiện động tác nhồi bóng, ngoại trừ khi đang lên rổ.
• Di chuyển chân trụ trước khi bóng rời tay.
• Nhảy cả hai chân lên và tiếp đất mà không thực hiện cú ném rổ hoặc chuyền bóng.

Sau khi hoàn tất quá trình nhồi bóng và cầm bóng trở lại, cầu thủ không được di chuyển. Họ phải giữ một chân chạm đất (gọi là chân trụ) và chỉ được phép di chuyển chân còn lại để tìm khoảng trống để chuyền bóng hoặc ném rổ.

Năm 2018, FIBA đã đưa ra quy định mới về số bước khi lên rổ, cho phép cầu thủ có thêm một bước gọi là "Bước 0" (Gather Step) để thực hiện tình huống lên rổ mà không vi phạm luật chạy bước. Sau hai bước tiếp theo, cầu thủ phải thực hiện cú ném rổ hoặc bất kỳ hành động nào để đưa bóng ra khỏi tay.

Nếu bạn đang tìm kiếm một đôi giày bóng rổ chất lượng để nâng cao hiệu suất chơi bóng của mình, hãy ghé thăm Bounty Sneakers. Tại đây, bạn sẽ tìm thấy nhiều mẫu giày bóng rổ từ những thương hiệu nổi tiếng với thiết kế đa dạng và tính năng ưu việt, giúp bạn không chỉ thoải mái trong từng bước di chuyển mà còn thể hiện phong cách riêng của mình trên sân. Đội ngũ nhân viên tận tình tại Bounty Sneakers sẽ hỗ trợ bạn lựa chọn đôi giày phù hợp nhất với nhu cầu và sở thích của bạn. Đừng bỏ lỡ cơ hội sở hữu những đôi giày bóng rổ tuyệt vời này!